9 april 2024
door Nienke Nijboer en Theo Labrujere
Tussen de regenbuien fietsten we op een dinsdagavond naar Fruitteeltbedrijf van Vilsteren: producent bij Eetlokaal in Wijhe vanaf het eerste uur. We hebben een afspraak met Irma van Vilsteren en komen Irma bij aankomst al op het erf tegen.
Ze wijst ons meteen op de grote beeldschermen met live beelden van nestkasten op het erf. We zien de ooievaar broeden op het nest. Irma vertelt dat na maanden van afwezigheid de kerkuilen sinds een aantal nachten weer aanwezig zijn. Het leek er deze avond op dat de torenvalk in de kast van de kerkuil ging zitten. Dat zou nog wel eens wat spektakel kunnen opleveren…
Omdat het nog licht is lopen we meteen door naar de boomgaard. We bewonderen de zojuist gepote aardbeien, de frambozen en bramen, de verschillende peren- en appelrassen (met prachtige bloesem!) en horen over de gerooide en arbeidsintensieve bessenstruiken. En al gauw begint Irma enthousiast te vertellen over het ontstaan van het bedrijf.
Tussen de fruitbomen horen we dat de familie van Vilsteren al meer dan 100 jaar op deze plek vertoeft. In de tijd dat Irma haar schoonvader hier boerde waren er vele boeren die de fruitteelt er een beetje ‘bij’ deden. Net als Irma haar schoonvader, die koeien had. De koeien gingen weg toen Evert een jaar of vier was.
Evert raakte op latere leeftijd steeds meer betrokken in het bedrijf begon naast de appels, peren en pruimen te pionieren met zachtfruit. Ook ging hij de fruitteeltschool in Tiel doen. Niet lang daarna kwam Irma in beeld en onder hun vleugels groeide het bedrijf steeds verder.
Toen Irma kwam was er een ‘delle’ met een klein winkeltje. Het winkeltje ging open in de pruimentijd (ja echt!) in augustus en ging weer dicht als alle appels en peren op waren. Irma en Evert besloten de boerderijwinkel het hele jaar open te houden. Ook kwam er een nieuwe koeling en de oude schuur werd vervangen. Hierdoor vergrootte het aanbod en steeds meer bedrijven wisten Van Vilsteren te vinden voor hun bedrijfsfruit in de lunchpauze. Het erf kreeg natuurspeeltuin die steeds groter en mooier werd. En een aantal jaren geleden werd het assortiment in de boerderijwinkel uitgebreid met vlees en andere producten uit de regio.
Uitdagingen anno nu als fruitteler
Dat klinkt natuurlijk als een prachtig verhaal van een bloeiend bedrijf. Maar Irma vertelt ook over de uitdagingen waar ze al die jaren mee te maken hadden. En nog steeds. Met name het veranderende klimaat zien ze direct terug in hun fruitteelt. Als geen ander zijn zij afhankelijk van het weer. De vrieskou terwijl de appel- en perenbomen al bloesemknoppen hebben, de extreem natte periodes die worden afgewisseld met droge en hete periodes. Perenbomen die heel laat in bloei komen en ondanks dat, de oogst héél vroeg begint. Water uit de Wetering dat niet meer de kwaliteit van vroeger heeft. Fruit dat vroeger nog tot november buiten de koeling (!) bewaard kon worden, maar nu bij lange na niet meer.
Maar ook de regelgeving van de overheid maakt het leven als fruitteler niet makkelijk. Zoals de perenknopkever en appelbloesemkever die op verschillende plekken in Nederland de bloesem opvreten en waar je niets tegen kunt doen omdat je ze niet mag bestrijden. Maar het fruit uit Duitsland waar dit wel mag, ligt wel in de supermarkt. Of het vinden van arbeidskrachten. Waar vroeger jongeren bijna de hele zomer een vakantiebaantje hadden, is het nu lastiger om jongeren te vinden omdat ze volle agenda’s hebben en in de zomer op vakantie gaan.
Genieten van de kleine dingen in het leven
Ondanks de uitdagingen rondom het boerenleven geniet Irma samen met Evert nog iedere dag van de kleine dingen op deze plek. En dat probeert ze dan ook vol energie over te brengen. Want zoals Irma zelf noemt: ‘draait het in deze wereld vaak om materialisme en online zijn, en dan is het juist fijn om in contact te staan met de natuur. In corona konden we ook met veel minder af. En dat gaf zoveel meer rust!’
Irma vertelt dat ze onlangs zelf zo’n bewust genietmoment had. Op een zaterdagochtend was ze al vroeg in de weer om de bestellingen klaar te zetten. Ze keek langs de schuur en zag de zon opkomen met een prachtige rood-oranje lucht. En terwijl ze zich omdraaide zag ze aan de andere kant de volle maan. En toen ze nog even om het hoekje van de schuur keek zag ze de ooievaars op het nest zitten. Magisch!
Dat stukje beleving wil Irma graag overbrengen op kinderen. Tegenwoordig krijgen kinderen te weinig mee van de natuur. En dat hoeft echt niet groots, maar kan gewoon door de zintuigen te gebruiken met een beetje water en zand. De speeltuin met zicht op de aardbeien en het aanbod van ijs is dan ook een gouden zet (en alom geliefd onder jonge gezinnen). Met de camera’s op de nestkasten is de beleving compleet.
En als we het dan toch hebben over genieten van de kleine dingen, dan raadt Irma onderstaand recept aan.
Pavlova met fruit
Ingrediënten:
- – 4 eieren, alleen de eiwitten
- – 175 gram witte basterdsuiker
- – 1 el maïzena
- – 250 ml slagroom
- – fruit naar eigen wens
Bereiding:
- Verwarm de oven voor op 180 graden.
- Mix de eiwitten in een vetvrije kom tot het begint te schuimen. Voeg dan de suiker toe en mix totdat het schuim flink stevig is, het moet in de kom blijven zitten als je het op de kop houdt.
- Mix dan de maïzena er door.
- Bekleed een bakblik met bakpapier.
- Schep het schuim erop en spreid het uit tot een ronde van 3 tot 4 cm dikte.
- Zet de bakplaat in de oven en verlaag de temperatuur naar 120 graden, bak de taart anderhalf uur. Zo krijg je een knapperige buitenkant en een zachte binnenkant.
- Laat afkoelen.
- Mix de slagroom stijf, zonder (of evt heel iets) suiker, verdeel het over de taart en bekleed met fruit.